Het woord homeopathie is afgeleid van het Griekse woord homoios (= gelijkend) en pathein (= lijden). Homeopathie betekent dus ‘gelijkend lijden’. Met andere woorden: een patiënt krijgt een geneesmiddel toegediend dat, als dit door een gezond mens wordt ingenomen, bij die gezonde mens ziekteverschijnselen teweeg brengt die lijken op het ziektebeeld van de patiënt. Oftewel:

Similia Similibus Curentur – het gelijke met het gelijkende genezen.

Mensen die bepaalde klachten hadden kregen het medicijn wat in de testen dezelfde symptomen liet zien. Telkens zou hij dus nauwkeurig de symptomen van een patiënt moeten vergelijken met de werking van de door hem onderzochte stoffen. Omdat hij patiënten nodig had om dit in de praktijk te tonen, heropende hij zijn praktijk. In tegenstelling tot de ’normale’ artsen, nam hij voor iedere patiënt veel tijd om nauwkeurig alle klachten op een rijtje te zetten en vervolgens een zoveel mogelijk ‘gelijkend’ medicijn voor te schrijven. En het werkte! De symptomen van zijn patiënten werden genezen door middelen die soortgelijke symptomen veroorzaakten bij gezonde proefpersonen. Kort gezegd: het gelijkende wordt door het gelijkende genezen.

Bij het behandelen van zijn patiënten merkte Hahnemann dat de behandeling het meest succesvol was als hij alle verschijnselen, dus ook de emotionele en mentale karakteristieken van de patiënt, met zijn kennis van de geneesmiddelen vergeleek. Niet een enkel symptoom moest behandeld worden, maar de hele mens.